Hank, 22 sept. Motorrijders willen niet meebetalen aan de kilometerheffing. Ze veroorzaken immers geen files en veroorzaken weinig overlast. Klopt dat?

Motorrijder Dick Bouwhuis heeft getankt langs de snelweg A27 ter hoogte van het Brabantse dorp Hank en wil optrekken. We houden hem staande. Wat zou hij ervan vinden als hij over een paar jaar, net als automobilisten en vrachtwagenchauffeurs, een kilometerprijs moet gaan betalen? Bouwhuis: "Dat zou ik onterecht vinden. Wij nemen weinig ruimte in beslag. Daardoor zijn er minder files. Dus ze moeten gewoon van ons afblijven."

Bouwhuis kocht zes jaar geleden een zwarte Suzuki 750 GSX om voortaan niet meer in de file te hoeven staan, vertelt hij. Dagelijks pendelt de militair van Breda naar Amersfoort en vice versa. "Met de auto zou ik er anderhalf uur over doen. Met de motor een uur."

Is het rechtvaardig motorrijders een kilometerprijs te laten betalen? Het kabinet bespreekt dit najaar welke "eerste onomkeerbare stap" wordt gezet naar een ander betalingssysteem voor mobiliteit. Weggebruikers gaan betalen per kilometer en betalen ook een heffing op plaatsen waar het druk is. Ter compensatie gaan ze minder wegenbelasting en aanschafbelasting betalen. Het gaat om "iedereen die op de weg gebruik maakt van een motorrijtuig", zo staat in het advies van de commissie-Nouwen over het beprijzen van het wegennet.

Motorrijders vinden dat voor hen een uitzondering moet komen. "De kilometerheffing is vooral bedoeld om de files te bestrijden. Motorrijders veroorzaken geen files. Als 10 procent van alle automobilisten op een motor zou stappen, zouden veel files verdwijnen", zegt Patrice Assendelft, adjunct-directeur van de Koninklijke Nederlandse Motorrijders Vereniging (KNMV). Onlangs kreeg minister Eurlings (Verkeer en Waterstaat, CDA) een brief van de Motorrijders Actie Groep. De groep bepleit "geen heffing in te voeren voor motorfietsen". Of dat anders "een aanzienlijk lager tarief wordt gehanteerd dan voor personenauto's". Immers: "Hoewel een motor tijdens normaal verkeer ongeveer net zo veel ruimte opeist als een personenauto, is dat tijdens een file duidelijk niet het geval."

Met het nieuwe betaalsysteem wordt niet zozeer het bezit als wel het gebruik van een voertuig belast. Per saldo zal de beleidswijziging de gemiddelde weggebruiker niets extra kosten, zo is de belofte. Maar voor motorrijders gaat die vlieger niet op, vertelt Nico Perk, eigenaar van een zware Honda ST 1100 en voorzitter van de Motorrijders Actie Groep. "In ons geval zijn de belastingen al erg laag vergeleken met die voor automobilisten. De kilometerprijs zou alleen maar een lastenverzwaring betekenen." Nog een argument tegen een kilometerheffing voor motorrijders: het is "lastig" een kilometerkastje op de motor te monteren. Het apparaatje kan gemakkelijk worden gestolen. In elk geval, zeggen de motorrijders, zijn de kosten voor de overheid om alle ruim half miljoen motorrijders van zo'n kastje te voorzien "erg hoog".

Het is wel de vraag of motorrijders weinig maatschappelijke kosten en overlast veroorzaken. Wetenschappers nuanceren dit beeld. Onderzoeksbureau CE uit Delft schreef drie jaar geleden het rapport Prijs van een reis over de kosten van het vervoer. Daarin staat onder meer dat motorrijders indirect wél bijdragen aan de files. "Het is bijvoorbeeld aannemelijk dat motorrijders meer kosten veroorzaken dan ze zelf ondervinden, omdat auto's meer afstand houden tot motorrijders, terwijl deze zelf met redelijk gemak door de files heen kunnen rijden".

Ook vervoerseconoom Erik Verhoef, hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, twijfelt aan de claim van motorrijders dat zij geen files veroorzaken. "Als een motor weliswaar langs een file rijdt maar op het uiteindelijke knelpunt (verkeersplein/tunnel/afrit/etc.) toch een even grote plaats op de rijstrook inneemt als een auto zou doen, en dus toch voor vertraging zorgt, is er natuurlijk wél een congestie-effect", stelt hij.

De kosten die de maatschappij maakt voor motorrijders zijn relatief hoog. Waar bijvoorbeeld benzineauto-rijders de door hen veroorzaakte kosten vrijwel helemaal zelf betalen door belastingen en heffingen, draait voor de kosten van motorrijden de maatschappij als geheel grotendeels op. "De kosten per kilometer zijn in het geval van motorfietsen helemaal niet zo laag", zegt CE-onderzoeker Huib van Essen. Dat komt met name door de kosten van het relatief groot aantal ongevallen. Jaarlijks verongelukken ongeveer tachtig motorrijders, zo'n 10 procent van het totaal aantal verkeersdoden. Bovendien maakt een motor veel geluid. Ook dat kost geld, bijvoorbeeld omdat de geluidsnormen op snelwegen eerder worden overschreden, en Rijkswaterstaat vervolgens geluidsschermen moeten plaatsten.

Minister Eurlings weet nog niet hoe hij de motorrijders zal behandelen. "We kunnen niet op de plannen vooruitlopen", laat hij weten. Motorrijder Nico Perk is er niet gerust op. "De overheid denkt alleen in auto's."

Bron: NRC.nl