DEN HAAG - De kilometerheffing is pas op z'n vroegst in 2016 'volledig operationeel'. Bovendien is een omvangrijke tussenstap deze kabinetsperiode van de baan. 

Dat valt op te maken uit een geheime notitie van minister Eurlings (Verkeer), die morgen in de ministerraad wordt behandeld. Tot nu toe werd uitgegaan van een landelijke invoering van de heffing in 2012.

In het stuk zet de CDA-bewindsman vier mogelijke tussenstappen op een rij, die als eerste start kunnen dienen naar de gewenste landelijke kilometerheffing. Het gaat om een basistarief op snelwegen plus een spitsheffing, alleen een spitsheffing op knelpunten, een proef met kilometerbeprijzing via de satelliet of een proef rond Amsterdam (de Noordvleugelvariant).

Het kabinet heeft zich verplicht voor 2011 zo'n 'eerste uitvoerbare, betekenisvolle en onomkeerbare stap' te nemen. Maar de huidige opties voldoen niet aan de kabinetseisen van lage invoerkosten en het eerlijkheidsprincipe, oftewel een fikse verlaging van de motorrijtuigenbelasting en de aanschafbelasting (bpm) in ruil voor die nieuwe kilometerheffing.

"Geen van de opties is uitvoerbaar binnen de voorwaarden van het coalitieakkoord", schrijft Eurlings.

De bewindsman acht derhalve een start per 2010 met geen van de opties mogelijk. De onomkeerbare stap waartoe het regeerakkoord hem verplicht, zal Eurlings het makkelijkste kunnen halen via het voorbereiden van alle benodigde wetgeving.

Vanaf 2016 zal elke autobezitter een kastje aan boord hebben, waarmee de ritten door een satelliet worden geregistreerd. Dat is volgens Eurlings het 'einddoel', want iedereen betaalt dan naar tijd, plaats en de milieuvriendelijkheid van de wagen.

Het ministerie van Verkeer en Waterstaat weigert commentaar. Eind november presenteert de minister zijn plan.

Verkeersminister Eurlings lijkt zijn hoop te hebben gevestigd op het plan voor de kilometerheffing dat nog het minst is uitgewerkt.

Maatschappelijke organisaties, waaronder het bedrijfsleven en de ANWB, willen graag dat Eurlings begint met pilots waarin kastjes in de auto worden gevolgd door de satelliet. Eurlings is vooral gecharmeerd van het brede draagvlak dat MKB-voorzitter Loek Hermans hem biedt. Dat zou hem kunnen redden uit het moeras waarin de kilometerheffing hem dreigt mee te sleuren.

Belonen
Een satellietsysteem is het meest verregaand, want de techniek is ongebruikt en het plan ongewis. Toch voelt de minister wel voor het belonen van vrijwilligers die de spits mijden. Door zo'n financiële meevaller 'kunnen positieve associaties met prijsbeleid ontstaan', aldus Eurlings.

Als het kabinet de landelijke snelwegenvariant kiest, inclusief een spitstaks, klopt het automobilisten evenmin extra geld uit de zak. Met deze techniek, op basis van poortjes die een identificatiekaartje in de auto aflezen, kan de motorrijtuigenbelasting met een kwart omlaag. Zo'n systeem brengt ook het filespook de zwaarste slag toe. Op snelwegen daalt de vertraging met 45%, over alle wegen gemeten is dat een kwart. Het is de meest uitvoerbare variant.

Neutraal
Twee andere opties, spitsheffingen rond alle grote steden of alleen rond Amsterdam, betekenen 'een lastenverzwaring voor de automobilist', zo waarschuwt Eurlings zijn collega's. En dat gaat lijnrecht in tegen de afspraak met de commissie-Nouwen dat de invoering de automobilist geen cent extra mag kosten. 

Bron: De Telegraaf