'Vul die lege stoelen, ga poolen!'. Met deze slogan probeerde in 1993 Hanja Maij-Weggen Nederlanders massaal te verleiden om de auto te gaan delen. 
De toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat dacht een effectief wapen tegen de files te hebben ontdekt. Uitgelaten sprak ze bij de presentatie van de vinding over verlaten snelwegen, ' zoals we die in de zomer gewend zijn'.
Het staat een van Maijs voorgangers, Tjerk Westerterp (77), nog helder voor de geest, vertelt hij 15 jaar later. Hij wist meteen al: ,,Dat wordt niks.''
Toen de minister ook nog een omstreden 'carpoolwisselstrook' (op de A1 tussen Muiden en Diemen) ging aanleggen, vond Westerterp het tijd voor actie. ,,Onrechtvaardig,'' noemt hij het, dat je op dit 'peperdure stukje asfalt' (de wisselstrook kostte destijds 62 miljoen gulden) alleen maar met drie of meer personen tegelijk mocht rijden.
Boze automobilisten probeerden de politie te slim af te zijn door zich te omringen met poppen in hun voertuig. En Westerterp liet zich expres aanhouden. Hij ging 'illegaal' in zijn eentje de weg op, weigerde 100 gulden boete te betalen en lokte zo een proefproces uit. Westerterp kreeg gelijk van de rechter en bijna een jaar later mocht al het verkeer over de strook rijden. Het aantal carpoolers nam daarna weer snel af.
Tsja, zegt Westerterp achteraf vergoelijkend: ,,Het fileprobleem is nou eenmaal bijna onoplosbaar.'' De lijst met min of meer mislukte campagnes en plannen is dan ook lang. Legendarisch zijn het krantje en croissantje waarmee diezelfde Maij-Weggen forenzen wilde overhalen om van het openbaar vervoer gebruik te maken.
Vergeefs: anno 2008 gaan nog altijd veruit de meeste mensen met de auto naar hun werk.
In de prullenbak verdween onder meer het plan voor een 'spitsvignet'. Zonder zo'n sticker achter de voorruit zou je drukke snelwegen in de Randstad niet meer op mogen. Maar Maijs opvolger Annemarie Jorritsma zag er van af.
Ook de magneetzweeftreinen die het bedrijfsleven eens in de zoveel tijd als 'dé oplossing' promoot, zijn in Nederland nooit de tekentafel ontstegen.
Tjerk Westerterp zelf lanceerde een aantal jaren geleden het idee voor 'dubbeldekssnelwegen'. De A27 zou er, eventueel, geschikt voor zijn. Maar, zo geeft hij toe: ,,Je hoort er jammer genoeg niet veel meer over.''
Minister Karla Peijs legde rond de de vier grote steden 80-kilometerzones aan. Daardoor verbetert de luchtkwaliteit én de doorstroming op de weg, beloofde ze. Helaas: de files blijken op veel plekken in ons land alleen maar langer te worden.
De huidige minister van VerkeerCamiel Eurlings heeft zijn hoop gevestigd op tientallen spitsstroken.
Maar door luchtvervuiling mogen die vaak niet worden aangelegd. En als het verkeer er eindelijk over mág rijden, zoals op de A1, laat Rijkswaterstaat dat per abuis jarenlang niet toe.
,,Elke minister heeft heus zijn best gedaan om de files aan te pakken'', zegt senator Pieter Hofstra (VVD), vroeger een van dé 'verkeerspecialisten' van de Tweede Kamer. ,,Maar het is niemand gelukt.''
Na de nooit gebouwde tolpoorten van oud-minister Tineke Netelenbos rekent Eurlings op satellieten, die moeten zorgen voor een vlotte invoering van de kilometerheffing.
Ook Hofstra zag dat wel zitten. ,,Maar dit kabinet houdt de belastingbetaler op een achterbakse manier voor de gek. De belofte was dat we gemiddeld niet duurder uit zouden zijn, maar ondertussen krijgen we de slurptaks en andere lastenverhogingen voor onze kiezen.''
Het draagvlak voor de kilometerheffing zal dan ook snel verloren gaan, voorspelt Hofstra. ,,En dan beginnen we weer van voren af aan: met bakkeleien.''
Alle partijen hebben hun stokpaardjes voor betere doorstroming
De meeste plannen om de files aan te pakken mislukken, leert het verleden. Maar dat weerhoudt de huidige generatie politici er niet van om met het ene na het andere 'ei van Columbus' te komen.
Tegenwoordig is het helemaal 'in' om automobilisten die de spits mijden te belonen, met bijvoorbeeld een handvol euro's per dag. Op initiatief van onder meer de Rabobank is dit met succes uitgeprobeerd op de A12, tussen Zoetermeer en Den Haag.
Minister Eurlings is enthousiast en wil projecten als 'spitsmijden' vaker inzetten, vooruitlopend op de invoering van de kilometerheffing.
Ook thuis- en telewerken krijgt een nieuwe impuls. Immers, wie vanachter zijn eigen 'thuis-pc' aan de slag gaat, hoeft de weg niet op. Dat scheelt wéér een auto.
Eurlings heeft oud-vakbondsleider Lodewijk de Waal gevraagd om met concrete tips en voorstellen te komen. De bedoeling is dat die nog voor de zomer op tafel liggen.
Politieke partijen hebben hun eigen stokpaardjes. Zo is de SP de warmste pleitbezorger van de zogeheten 'snelwegbus'. Die vertrekt dan vanaf transferia en stations, komt elke drie minuten langs en stopt bij bedrijventerreinen.
De SP pleit ook voor 'inloopcentra' voor Rijksambtenaren op diverse plekken in het land zodat zij niet naar Den Haag hoeven.
Met gratis ov wordt ook op meerdere plekken geëxperimenteerd. Onlangs bleek al dat de files daardoor meestal geen centimeter korter worden; vooral mensen die gingen fietsen of lopen maken gebruik van gratis bussen.
'Op de vluchtstrook scheuren is er niet bij'
Wat moet dat prachtig zijn, dacht Niels Eijgenberger (29) vroeger. De sirene aangooien en dan fluitend langs een file scheuren. Maar de werkelijkheid is anders, weet Eijgenberger inmiddels. Hij mag als chauffeur van huisartsen voor Meditaxi bij spoedgevallen de vluchtstrook op. ,,Wat ik vroeger nooit heb beseft is dat het enorm veel energie kost om dit werk te doen.
Je moet letterlijk voor alle andere mensen op de weg kijken.'' Het gebeurt regelmatig dat een automobilist een paar honderd meter voor een afrit de file de file laat en de vluchtstrook pakt. ,,Die mensen houden er helemaal geen rekening mee dat ik daar kan rijden.'' Door zes jaar ervaring ziet hij tegenwoordig de snode plannen van file-ontduikers aankomen. ,,Aan de houding van de chauffeur. Hij rijdt dicht bij de doorgestrokken streep en kijkt een beetje zenuwachtig.''
Boze blikken van filerijders krijgt hij genoeg. ,,Vooral als de spoedmelding wordt ingetrokken en ik plotseling weer normaal ga rijden. Ik begrijp dat wel, mensen die niet in dit vak zitten, weten niet hoe het werkt.''
Scheuren op de vluchtstrook is er overigens niet bij. De afspraak is dat er niet meer dan twintig kilometer sneller wordt gereden dan de rest van het verkeer. ,,De winst zit niet in het hardrijden, maar in het doorrijden.''
Tot nu toe
1955 De eerste file op de Nederlandse wegen ontstaat. Op eerste Pinksterdag gaan zoveel mensen op pad dat het verkeer bij knooppunt Oudenrijn vastloopt. De overheid probeert de problemen aan te pakken met een extra verkeerslicht of een nieuwe rijstrook, maar deze maatregelen bieden niet lang soelaas.
2007 Alle Nederlandse automobilisten staan bij elkaar opgeteld ruim 70 miljoen uur in de file. Het belangrijkste knelpunt is de brug over de Oude Rijn op de A4, bij Zoeterwoude Rijndijk. Tweede op de lijst is de Coentunnel bij Amsterdam.
Bron: ad.nl